USG prostaty inaczej USG gruczołu krokowego, USG stercza to badanie ultrasonograficzne, które jest jedną z najbardziej popularnych metod obrazowania stanu narządu, jakim jest prostata.
Badanie to powinno być też wykonywane profilaktycznie, a także jako element kontroli efektywności podjętego leczenia schorzeń układu moczowo-płciowego u mężczyzn.
Gruczoł krokowy popularnie zwany prostatą jest męskim narządem uczestniczącym w procesach rozrodczych. USG ma na celu określenie oraz ocenę wielkości, objętości oraz ogólnego stanu tego gruczołu, dostarcza wielu istotnych informacji na temat jego aktualnego stanu oraz ewentualnych zmian występujących w jego obrębie.
Kiedy do specjalisty
Na ogół badanie USG przeprowadza się w sytuacji, w której pacjent skarży się na określone dolegliwości wskazujące na przerost prostaty lub wystąpienie zmian nowotworowych.
Mężczyźni powyżej 50 roku życia powinni poddać się badaniu profilaktycznie przynajmniej raz w roku, a w przypadku mężczyzn między 20 a 49 rokiem życia badanie powinno być wykonane raz na 2 lata.
Jeżeli niepokojące objawy występują wcześniej, nie należy zwlekać z decyzją o zgłoszeniu się na konsultację do lekarza i wykonanie potrzebnych badań.
Wraz z wiekiem prostata może się naturalnie powiększać, co prowadzi do problemów z oddawaniem moczu. USG pozwala ocenić wielkość gruczołu, co jest istotne przy diagnozowaniu łagodnego przerostu gruczołu krokowego. Ultrasonografia może również wykryć obecność guzów, których pojawienie się niesie ze sobą ryzyko rozwoju raka.
Wskazania do badania
- bóle podbrzusza niewiadomego pochodzenia
- problemy z oddawaniem moczu (słaby, przerywany strumień moczu, uczucie niecałkowitego opróżnienia pęcherza, zwiększona potrzeba oddawania moczu zwłaszcza w nocy-nykturia)
- nawracające infekcje dróg moczowych
- łagodny rozrost gruczołu krokowego
- choroby zapalne gruczołu krokowego
- nieprawidłowy wynik oznaczenia PSA
- wykryte nieprawidłowości w badaniu per rectum
- monitorowanie stanu zdrowia prostaty z wcześniej zdiagnozowanymi schorzeniami takimi jak łagodny przerostu gruczołu krokowego lub po leczeniu raka
- występowanie nowotworów (raka gruczołu krokowego w rodzinie)
- problemy z płodnością, gdyż schorzenia prostaty mogą wpływać na jakość nasienia.
Przygotowanie / przebieg
- Przygotowanie do badania zależy od rodzaju wykonywanego zabiegu. W przypadku badań przezbrzusznych i przezodbytniczych należy przestrzegać pewnych zaleceń.
- Badanie poprzedza wywiad lekarza z pacjentem na temat odczuwanych dolegliwości, wątpliwości, historii dotychczasowego leczenia. Dla celów porównawczych warto zabrać wyniki ewentualnie wcześniej wykonanych badań.
- USG prostaty jest bezpieczne, może być powtarzane w krótkich odstępach czasu, jeżeli tego wymagają względy medyczne. Jest również badaniem bezpiecznym, gdyż nie naraża na promieniowanie jonizujące.
- Badanie przezbrzuszne jest metodą mniej inwazyjną, wymaga przygotowania pęcherza moczowego.
- Na 1-2 godziny przed badaniem pacjent powinien wypić około 1-1,5 litra wody niegazowanej i nie oddawać moczu. Pełny pęcherz zapewnia lepszą widoczność prostaty, co ułatwia dokładną jej ocenę, dotyczącą wielkości i struktury.
- Warto też nie jeść na 6-8 godzin przed badaniem.Pacjenci powinni też powstrzymać się od palenia papierosów, picia kawy, alkoholu, napojów gazowanych, żucia gumy.
- Badanie USG przez powłoki brzuszne wykonywane jest w pozycji leżącej na plecach. Lekarz nakłada specjalny żel na okolicę brzucha pacjenta, co ułatwia przewodnictwo sygnałów ultradźwiękowych. Następnie przesuwa głowicę aparatu wzdłuż podbrzusza pacjenta. Obraz badanego obszaru ciała widoczny jest na monitorze aparatu.
- Badanie przezbrzuszne przebiega w dwóch etapach. Pierwszy przeprowadzony jest z pełnym pęcherzem, drugi po oddaniu moczu.Pierwsza część badania ocenia prostatę i pęcherz moczowy przy maksymalnym napełnieniu, druga część dotyczy pomiaru ilości pozostałego w pęcherzu moczu.
- Badanie USG prostaty przez powłoki brzuszne pomaga w ustaleniu przyczyn bezpłodności, w szczególności zaburzeń pęcherzyków nasiennych i nasieniowodów.
- Po jego zakończeniu pacjent otrzymuje wynik badania wraz z opisem i zdjęciami.
- Metoda ta jest wygodniejsza dla pacjenta, ale jej dokładność jest niższa niż w przypadku badania przezodbytniczego.
Przygotowanie do ultrasonografii transrektalnej (przezodbytniczej) wymaga podjęcia pewnych działań.
- Na dzień przed badaniem pacjent musi oczyścić dolną część jelita grubego (lewatywa lub przyjęcie leku przeczyszczającego) z pozostałości kału, co mogłoby zakłócić obraz ultrasonograficzny.
- Pacjent nie powinien też spożywać ciężkostrawnych pokarmów i gazowanych napojów.
- Przed badaniem pacjent jest proszony o zdjęcie dolnej części odzieży i bielizny. Badanie przebiega w pozycji leżącej na boku, a lekarz wprowadza sondę aparatu do odbytnicy.
- Obraz badanego rejonu ciała widoczny jest na monitorze aparatu w czasie rzeczywistym, specjalista może od razu dostrzec nieprawidłowości w budowie i funkcjonowaniu prostaty.
- Badanie cechuje się dużą dokładnością, pozwala ocenić wielkość prostaty, wykryć wszelkie zmiany patologiczne na wczesnym etapie, co jest ważne w przypadku podejrzenia raka.
W CMZ badanie prostaty wykonywane jest metodą przezbrzuszną.
Badanie wykonuje: lek. med. radiolog Marta Cieplak
