Reumatologia

 Reumatologia   to dziedzina medycyny zajmująca się diagnozą, leczeniem. i profilaktyką chorób układu mięśniowo-szkieletowego, czyli chorób kości, mięśni i stawów oraz tkanki łącznej.

Reumatolog   to specjalista, który zajmuje się diagnostyką i leczeniem chorób kości i stawów oraz ogólnoustrojowych stanów zapalnych tkanki łącznej. Rozwijają się one stopniowo, często bez wyraźnej przyczyny, a ich źródłem są zaburzenia w funkcjonowaniu układu odpornościowego. 

Oprócz schorzeń układu mięśniowo-szkieletowego reumatolog zajmuje się chorobami autoimmunologicznymi, w przebiegu których dochodzi do stanu zapalnego, co prowadzi do uszkodzenia tkanek i objawów chorobowych.

W potocznym odbiorze reumatologia i reumatyzm traktowane są jako tożsame określenia dla  opisania chorób układu kostno-stawowego, co nie jest prawidłowe. Reumatologia jest pojęciem szerszym , jest dziedziną medycyny obejmującą swoim zakresem około 200 różnych schorzeń i ich leczenie, zaś reumatyzm często jest stosowany zamiennie dla określenia jednego ze schorzeń jakim jest reumatologiczne zapalenie stawów.

Większość chorób reumatologicznych rozwija się, gdy układ immunologiczny nie funkcjonuje prawidłowo i atakuje tkanki organizmu. Zakłada się, że u podłoża tego zjawiska leżą czynniki genetyczne i środowiskowe, zauważa się też związek z płcią, częściej chorują kobiety.

Objawy, które powinny skłonić Cię do wizyty u reumatologa

• ból mięśni, stawów-ból barku, ręki i nadgarstka, krzyża; kości
• ból intensywny, nawrotowy pojawiający się nie tylko po jednej stronie ciała, ale z czasem przybiera postać symetryczną
• bólowi towarzyszy stan podgorączkowy, obrzęk, zaczerwienienie skóry
• zgrubienia podskórne (guzki reumatoidalne)
• poranna sztywność stawów
• problemy z utrzymaniem i podnoszeniem przedmiotów
• problemy ze schylaniem, poruszaniem się
• stawy stają się zniekształcone, opuchnięte, zaczerwienione, o podwyższonej ciepłocie.

Do wizyty u specjalisty powinny skłonić też historie rodzinne związane z obciążeniem schorzeniami autoimmunologicznymi lub reumatologicznymi, szczególnie gdy masz ponad 50 lat i zacząłeś odczuwać nawracający ból stawów, niezwiązany z urazem, któremu towarzyszą gorączka, zmęczenie, wysypka, sztywność poranna, co może sugerować  schorzenia reumatoidalne.

Badania jakie może zlecić reumatolog :

badania z krwi: RF-czynnik reumatoidalny, oznaczenie przeciwciał anty-CPP, ANCA; badanie stężenia wapnia w surowicy krwi, badanie stężenia kwasu moczowego, badanie stężenia fosforu we krwi, morfologia krwi, , densytometria, badania obrazowe; RTG stawów, USG, MRI, badanie płynu stawowego.

Choroby diagnozowane przez reumatologa

• układowe choroby tkanki łącznej np:reumatoidalne zapalenie stawów (RZS), toczeń rumieniowaty, młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów (MIZS), rumień guzowaty
• spondyloartropatie np:zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa, zespół Reitera,łuszczycowe zapalenie stawów
• choroby zwyrodnieniowe stawów
• choroby kości i chrząstek np: osteoporoza, zapalenia kości-np. choroba Pageta; dysplazja kości
• zapalenia stawów
• choroby gruczołów dokrewnych i metaboliczne,towarzyszące im  choroby stawów- dna moczanowa, amyloidoza, elastopatie, cukrzyca
• nowotwory
• zaburzenia nerwowo-naczyniowe np. neuropatyczne choroby stawów, zespół cieśni nadgarstka
• zmiany zapalne w obrębie tkanek miękkich np.fibromialgia, zapalenie ścięgien, torbiele
• choroby, którym towarzyszą objawy ze strony stawów np.choroby trzustki, sarkoidoza, urazy.

Reumatologia zajmuje się wieloma  różnymi jednostkami chorobowymi. Każda z tych chorób charakteryzuje się indywidualnym przebiegiem, ale ich cechą wspólną jest zajęcie układu ruchu i towarzyszący temu przewlekły, nawracający ból reumatyczny oraz zaburzenia ruchomości w różnych stawach, co prowadzi do stanów zapalnych, deformacji stawów.

Choroby reumatyczne mogą mieć początek w różnym wieku, choć w powszechnym odbiorze kojarzą się z osobami w starszym wieku  i to z zaawansowaną dysfunkcją narządu ruchu. A tymczasem niektóre z nich pojawiają się w dość młodym wieku np. młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów przypada na wiek rozwojowy, zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa -szczyt zachorowania przypada na między około 20 a 30 rokiem życia, reumatoidalne zapalenie stawów- między około 40 a 50 rokiem życia.

Ponadto wiele osób uważa, że objawy chorób reumatycznych nasilają się, gdy pada deszcz lub na zmianę pogody mimo, że badania naukowe nie potwierdzają takiej zależności.

Przebieg wizyty

1. Wizyta jest poprzedzona wywiadem lekarskim, w czasie którego specjalista ustala historię zdrowotną pacjenta. Może zapytać o zlokalizowanie dolegliwości bólowych, ich nasilenie, czy mają charakter nawrotowy czy przewlekły, o porę ich występowania, czy bólowi towarzyszy poranna sztywność stawów, obrzęk, zaczerwienienie; o choroby w rodzinie – zarówno reumatyczne, jak i współistniejące. Specjalista będzie też chciał ustalić czy występują dodatkowe objawy takie jak: blednięcie i ból palców po ekspozycji na zimno, suchość w jamie ustnej, suchość oczu, utrata masy ciała-niezamierzona, przewlekłe zmęczenie, duszność mniejsza wydolność fizyczna.
2. Choroby reumatyczne często dotyczą nie tylko narządu ruchu, ale także innych organów, włączenie leków musi być dobrane do chorób współistniejących, na które cierpi pacjent i leków już przyjmowanych, dlatego na wizytę warto zabrać dokumentację medyczną – ewentualnie wypis ze szpitala, listę przyjmowanych już leków, wyniki ostatnich badań laboratoryjnych i obrazowych.
3. Następnie lekarz przechodzi do badania przedmiotowego stawów, sprawdza ich ruchomość, dotyka bolących miejsc ustalając natężenie i lokalizację bólu, ogląda skórę okolic stawów, bada też internistycznie.
4. Jeżeli są wskazania medyczne może zlecić wykonanie badań dodatkowych: oznaczenie poziomu specyficznych przeciwciał (badanie krwi pod kątem obecności  RF, OB), badania obrazowe RTG, USG, tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny
5. Po dokonaniu analizy zebranych wyników specjalista ustala diagnozę, a następnie indywidualny plan leczenia.

Choroby układu kostno-stawowego, którymi zajmuje się reumatolog, najczęściej wymagają długotrwałego leczenia. Może ono przyjąć formę farmakologii, wstrzyknięć dostawowych lub też lekarz kieruje też na konsultację do innych specjalistów.

STAW– iaj  na zdrowie – skorzystaj z wizyty u reumatologa w CMZ