Skręcenie stawu – kiedy do lekarza? kiedy do fizjoterapeuty?
Stawem, który najczęściej ulega skręceniu jest staw skokowy.
Do urazu dochodzi zazwyczaj w mechanizmie inwersyjnym, czyli stopa ustawia się na krawędzi bocznej i uszkodzeniu ulegają struktury położone po bocznej stronie stawu skokowego.
Innym rodzajem uszkodzenia jest mechanizm ewersyjny, czyli skręcenie stopy do wewnątrz.
Wyróżnić możemy 3 stopnie uszkodzenia:
1 stopień to naciągnięcie więzadeł – występujące objawy to: lekki ból i obrzęk, nieznaczne ograniczenie ruchomości. Brak niestabilności.
W 2 stopniu dochodzi do naderwania więzadeł i uszkodzeniu często ulega także torebka stawowa. Oprócz bólu i obrzęku można zaobserwować także zasinienie tkanek. Ruchomość stawu ulega ograniczeniu i możliwa jest częściowa niestabilność.
3 stopień charakteryzuje się całkowitym zerwaniem więzadeł oraz uszkodzeniem torebki stawowej. Towarzyszy temu silny ból i opuchlizna, często z krwiakiem. Występuje znaczne ograniczenie ruchomości oraz niestabilność stawu.
Okoliczności urazu
Do skręcenia stawu skokowego dochodzi przeważnie podczas skakania, biegania bądź zsunięciu się stopy np. z krawężnika.
Jak może pomóc fizjoterapeuta?
Po przeprowadzeniu badania fizjoterapeutycznego, możemy ocenić przypuszczalny stopień urazu i na tej podstawie zlecić celowane zabiegi.
Badanie polega na oględzinach stawu (obserwacja: stopnia obrzęku, występowanie zasinienia), badaniu palpacyjnym (sprawdzenie, które struktury wywołują ból przy nacisku) oraz wykonaniu testów sprawdzających stabilność stawu.
Kiedy do lekarza?
Zawsze warto udać się na wizytę do ortopedy.
Wykonanie badań diagnostycznych (RTG czy USG) pozwoli dokładnie sprecyzować stopień urazu i rozległość uszkodzenia. W tym celu najlepiej wykonać badanie USG stawu skokowego.
Może zdarzyć się sytuacja, że fizjoterapeuta po wstępnej konsultacji skieruje pacjenta do ortopedy, w celu wykonania diagnostyki obrazowej.
W bardziej skomplikowanych przypadkach zalecane jest wykonanie badania MRI (rezonans magnetyczny).
Kluczowa jest wizyta u ortopedy – głównie pod kątem wykonania badania USG.
Lekarz pierwszego kontaktu może natomiast wydać pacjentowi skierowanie na badanie RTG, które wykluczy/potwierdzi ew. złamania.
Leczenie
Początkowo ważne jest odciążenie stawu i przestrzeganie zasady PRICE
P – protection (ochrona), R- rest (odpoczynek), I – ice (chłodzenie), C – compression (ucisk),
E – elevation (uniesienie)
Zaleca się także noszenie ortezy zabezpieczającej staw skokowy głównie przed ruchami skrętnymi.
Warto pamiętać, że uraz tkanek miękkich czyli np. skręcenie, nie wymaga zaopatrzenia gipsem.
Jest to wręcz traumatyzujące dla tkanek.
Może się jednak zdarzyć, iż na skutek urazu doszło nie tylko do naruszenia więzadeł, ale także złamania np. kostki bocznej – w tym przypadku wymagane jest unieruchomienie opatrunkiem gipsowym lub butem ortopedycznym typu Walker.
Dlatego też badaniem pierwszego rzutu, szczególnie wykonywanym w ramach pomocy po zgłoszeniu się na SOR, jest badanie RTG, które ma na celu wykluczenie wystąpienia złamań.
Niestety w tym badaniu diagnostycznym nie jest możliwa ocena tkanek miękkich, dlatego diagnostyką drugiego rzutu powinno być badanie USG. W przypadku kiedy RTG wykazuje złamanie,warto także zadbać o sprawdzenie kondycji tkanek
miękkich np. więzadeł, wykonując właśnie USG.
Możliwości fizjoterapii
Zabiegi dobierane są w zależności do stopnia uszkodzenia.
W ostrej fazie często zastosowanie znajdują zabiegi z zakresu fizykoterapii takie jak: krioterapia, ultradźwięki oraz laser. Mają za zadanie zredukować ból i obrzęk oraz usprawnić regenerację tkanek.
W późniejszym etapie zastosowanie znajduje terapia manualna, której celem jest poprawa zakresu ruchomości.
Zwieńczeniem procesu usprawniania są odpowiednio dobrane ćwiczenia, aby wzmocnić mięśnie otaczające staw skokowy oraz poprawić jego stabilność.
Wspomagająco można zastosować także aplikację kinesiotaping – technikę stabilizującą staw lub aplikację przeciwobrzękową, która będzie pomocna także w redukcji ew. występującego zasinienia.
Należy pamiętać, że każdy przypadek jest inny i wymaga indywidualnego podejścia – praca z pacjentem nie opiera się na schematach.
Nieraz niepozorne „złe stanięcie”, może mieć wpływ na stabilność stawu oraz zaburzyć biomechanikę ciała. W konsekwencji w późniejszym czasie, może prowadzić do nawrotowych skręceń stawu lub wystąpienia dolegliwości bólowych w innych, nieraz nawet odległych częściach ciała.
Po przebytym urazie warto zawsze zgłosić się do specjalisty, aby ocenił profesjonalnie problem i zaproponował odpowiednie leczenie.
Autor: mgr fizjoterapii Magdalena Makowska
Bibliografia
1. Kaźmierczak Urszula, Kwiatkowski Szymon, Radzimińska Agnieszka, Strojek Katarzyna, Weber-Rajek Magdalena, Zukow Walery, Leczenie zachowawcze skręcenia stawu skokowego
w świetle najnowszej literatury, Journal of Education, Health and Sport. 2017;7(3):117-142.
eISSN 2391-8306
2. Brzezińska Paulina, Mieszkowski Jan. Kompleksowe postępowanie fizjoterapeutyczne
w skręceniu stawu skokowego = Comprehensive physiotherapy treatment methods in ankle sprains. Journal of Education, Health and Sport. 2015;5(9):527-548. ISSN 2391-8306.
3. de Bie, R. A., Bouter, L. M., van den Hoogen, H. J., & Berger, M. Y. et al. (2025). The effectiveness of mobilization with movement (MWM) on outcomes of patients with ankle sprain:
a systematic review and meta-analysis. BMC Sports Science, Medicine and Rehabilitation.
4. Shin, J. C., Kim, J. H., Nam, D., Lee, S. W., & et al. (2020). Add on effect of kinesiotape in patients with acute lateral ankle sprain: a randomized controlled trial. Trials, 21, 176.
