Listopad – miesiąc profilaktyki raka prostaty i zdrowia mężczyzn

Co łączy sportowca (R.Lewandowski), aktora (B.Szyc), prezydenta (K. Nawrocki)?

Wszyscy są znani i wzięli udział w corocznej akcji MOVEMBER. Jej celem jest przypomnienie Polakom o znaczeniu regularnych badań i zachowaniu czujności onkologicznej.

Listopadowa inicjatywa ma przypominać i zachęcać panów do badań w kierunku nowotworów prostaty i jąder.

Ambasadorami tej inicjatywy są znani, sławni i rozpoznawalni ludzie świata mediów i polityki, którzy swoją moc oddziaływania wykorzystują w słusznej sprawie, by poprzez swoje zaangażowanie wpłynąć na podniesienie świadomości na temat zdrowia mężczyzn ze szczególnym uwzględnieniem profilaktyki nowotworów prostaty i jąder oraz zdrowia psychicznego.

Listopad od wielu lat na całym świecie uznawany jest za miesiąc świadomości zdrowia mężczyzn. Kampania znana pod nazwą Movember (z ang. moustache + November, czyli „wąsopad”) narodziła się w Australii w 2003 roku. Jej charakterystycznym symbolem są zapuszczane przez mężczyzn wąsy – mają one zwracać uwagę na problemy zdrowotne, o których panowie wciąż zbyt rzadko rozmawiają, bo rozmowy o męskich chorobach to takie nie męskie.

Cel MOVEMBER:

  • profilaktyka nowotworów-podkreślenie znaczenia wczesnego wykrycia groźnych chorób
  • zdrowie psychiczne-promowanie rozmów o problemach psychicznych, zachęcanie do szukania pomocy w przypadku depresji i innych problemów emocjonalnych
  • zachęta do badań-motywowanie do regularnych badań
  • przełamywanie tabu-przerwanie milczenia, lęku i niechęci przed rozmowami o męskich chorobach.

Rak prostaty – najczęstszy nowotwór u mężczyzn

Rak gruczołu krokowego (prostaty) to najczęściej diagnozowany nowotwór złośliwy u mężczyzn w Polsce. Szacuje się, że co roku chorobę tę rozpoznaje się u około 20 tysięcy Polaków, a liczba zachorowań stale rośnie. Największym problemem jest to, że w początkowym stadium rak prostaty często przebiega bezobjawowo.

Dlatego tak ważne są regularne badania profilaktyczne, zwłaszcza po 45. roku życia, a u mężczyzn z obciążonym wywiadem rodzinnym (np. gdy ojciec lub brat chorowali na raka prostaty) – już po 40. roku życia.

Czynniki ryzyka raka prostaty

Choć przyczyny powstawania raka prostaty nie są do końca poznane, znamy czynniki, które zwiększają ryzyko zachorowania:

  • Wiek – ryzyko rośnie po 50. roku życia, a szczyt zachorowań przypada między 65. a 75. rokiem życia.
  • Predyspozycje genetyczne – występowanie raka prostaty w rodzinie (szczególnie u krewnych pierwszego stopnia).
  • Dieta bogata w tłuszcze zwierzęce i uboga w warzywa, owoce oraz błonnik.
  • Otyłość i brak aktywności fizycznej.
  • Palenie tytoniu oraz nadużywanie alkoholu.
  • Zaburzenia hormonalne – m.in. wysoki poziom testosteronu może mieć wpływ na rozwój choroby.

Objawy, które powinny zaniepokoić

We wczesnych stadiach rak prostaty często nie daje żadnych objawów, dlatego kluczowe są badania profilaktyczne. Z czasem mogą pojawić się:

  • trudności w oddawaniu moczu (częste parcie, słaby strumień moczu, uczucie niepełnego opróżnienia pęcherza),
  • ból lub pieczenie podczas mikcji,
  • obecność krwi w moczu lub nasieniu,
  • bóle w dolnej części pleców, biodrach, miednicy,
  • zaburzenia erekcji lub ejakulacji.

Pojawienie się któregokolwiek z tych objawów powinno być sygnałem do natychmiastowej konsultacji andrologicznej lub urologicznej.

Badania profilaktyczne – podstawa wczesnego wykrywania

Profilaktyka raka prostaty opiera się przede wszystkim na prostych, nieinwazyjnych badaniach, które pozwalają wykryć chorobę we wczesnym, całkowicie uleczalnym stadium:

  1. Badanie per rectum (DRE) – lekarz ocenia palpacyjnie wielkość, konsystencję i kształt gruczołu krokowego.
  2. Badanie PSA (Prostate-Specific Antigen) – oznaczenie poziomu antygenu w surowicy krwi; jego podwyższone stężenie może wskazywać na raka prostaty, ale też inne choroby gruczołu.
  3. USG przezodbytnicze (TRUS) – pozwala dokładnie ocenić strukturę prostaty.
  4. Biopsja prostaty – wykonywana w przypadku podejrzenia nowotworu; daje ostateczne rozpoznanie.

Profilaktyka na co dzień – styl życia ma znaczenie

Choć na niektóre czynniki ryzyka nie mamy wpływu (np. geny czy wiek), to wiele możemy zrobić, aby zmniejszyć ryzyko zachorowania. Oto zalecenia specjalistów:

  • Utrzymuj prawidłową masę ciała.
  • Bądź aktywny fizycznie – minimum 150 minut umiarkowanego ruchu tygodniowo.
  • Jedz więcej warzyw i owoców, szczególnie pomidorów (likopen), brokułów, kapustnych i zielonych warzyw liściastych.
  • Ogranicz spożycie tłuszczów zwierzęcych i przetworzonego mięsa.
  • Zrezygnuj z palenia i ogranicz alkohol.
  • Regularnie badaj się – profilaktyka to inwestycja w zdrowie i życie.

Movember – symbol wąsa i solidarności

Zapuszczony w listopadzie wąs to nie tylko zabawny trend, ale przede wszystkim symbol solidarności z mężczyznami walczącymi z nowotworami prostaty i jąder. Akcja zachęca, by rozmawiać o zdrowiu, przełamywać tabu i wspierać się wzajemnie.

Wiele instytucji i organizacji medycznych w Polsce organizuje w tym czasie bezpłatne badania PSA i konsultacje urologiczne, dlatego warto śledzić lokalne kampanie i korzystać z tych możliwości.

Listopad to doskonały moment, by zatrzymać się i pomyśleć o zdrowiu – swoim lub bliskich. Rak prostaty wykryty we wczesnym stadium jest w pełni wyleczalny, a regularne badania mogą uratować życie.
Nie czekaj na objawy – zbadaj się, porozmawiaj z lekarzem i zachęć innych mężczyzn do tego samego.

Pamiętaj:
Profilaktyka to nie wstyd, to odpowiedzialność.