Gimnastyka korekcyjna – po co i dla kogo

Współczesny tryb życia młodego człowieka to długie godziny spędzane w szkolnej ławce, potem odrabianie pracy domowej, bądź nauka – znów przy biurku – w końcu wyczekany odpoczynek – przed komputerem, lub telewizorem. Często w bardzo dziwnych pozycjach utrzymywanych godzinami.

Niedostateczna ilość ruchu oraz brak różnorodnej aktywności fizycznej prowadzą do poważnych konsekwencji zdrowotnych, zwłaszcza w okresie intensywnego wzrostu i rozwoju. Co więcej, nawet dzieci i młodzież aktywne fizycznie nie są wolne od ryzyka, gdyż trenowanie jednej dyscypliny, bez równoważenia obciążeń innymi formami ruchu, może doprowadzić do przeciążeń oraz asymetrii mięśniowych i kostno-stawowych.

W efekcie coraz więcej młodych pacjentów trafia do specjalistów z diagnozą wad postawy, które – nieleczone – mogą prowadzić do przewlekłego bólu, ograniczeń ruchowych, a nawet problemów psychospołecznych.

Odpowiedzią jest gimnastyka korekcyjna

Gimnastyka korekcyjna to specjalistyczna forma ćwiczeń fizycznych, której głównym celem jest przywracanie prawidłowego ustawienia ciała oraz zapobieganie pogłębianiu się istniejących wad postawy. Jest to dział fizjoterapii skierowany nie tylko na leczenie, ale również na profilaktykę, edukację oraz budowanie zdrowych nawyków ruchowych. Najlepiej, gdy ćwiczenia odbywają się 1 na 1 z fizjoterapeutą, który na bieżąco czuwa nad poprawnością ich wykonywania.

Dla kogo

Gimnastyka korekcyjna jest przede wszystkim przeznaczona dla dzieci i młodzieży, u których zdiagnozowano, lub podejrzewa się wady postawy. Najczęściej obserwowane nieprawidłowości to:
  • Skolioza – boczne skrzywienie kręgosłupa,
  • Hiperlordoza, hiperkifoza – nadmierne wygięcie naturalnych krzywizn kręgosłupa,
  • Hipolordoza, hipokifoza – spłycenie fizjologicznych krzywizn,
  •  Płaskostopie – brak wysklepienia łuku podłużnego lub poprzecznego stopy
  • Koślawość kolan i stóp – niewłaściwe ustawienie osi kończyn dolnych
  •  Wiotkość – obniżenie napięcia mięśniowego

Warto jednak zaznaczyć, że gimnastyka korekcyjna znajduje również zastosowanie u osób dorosłych. Szczególnie korzystają z niej osoby prowadzące siedzący tryb życia – pracujące wiele godzin przy komputerze lub wykonujące powtarzalne czynności obciążające kręgosłup. Często cierpią one na dolegliwości bólowe pleców, karku czy stawów, wynikające z przeciążeń, braku ruchu lub złej ergonomii pracy.

Cele gimnastyki korekcyjnej

Gimnastyka korekcyjna pełni wiele istotnych funkcji, zarówno leczniczych, jak i profilaktycznych.
Jej główne cele to:

  • Korekcja i eliminacja wad postawy,
  • Wzmacnianie mięśni posturalnych – odpowiedzialnych za utrzymanie prawidłowej sylwetki,
  • Zwiększenie elastyczności, zakresu ruchu i koordynacji,
  • Poprawa równowagi oraz świadomości ciała,
  • Zapobieganie powstawaniu lub pogłębianiu się nieprawidłowości, które mogą prowadzić do trwałych deformacji i bólu,
  • Wykształcenie nawyku prawidłowej postawy, który zostaje z pacjentem na całe życie.

Jak wyglądają zajęcia

Zajęcia z gimnastyki korekcyjnej powinny być prowadzone przez wykwalifikowanych fizjoterapeutów lub instruktorów gimnastyki korekcyjnej, posiadających odpowiednią wiedzę z zakresu anatomii, biomechaniki oraz rozwoju psychofizycznego dzieci. Program ćwiczeń dobierany jest indywidualnie, z uwzględnieniem wieku, rodzaju wady postawy, poziomu sprawności fizycznej oraz ewentualnych przeciwwskazań. Ćwiczenia mogą obejmować elementy rozciągania, wzmacniania, treningu równowagi i koordynacji oraz ćwiczeń oddechowych. Są to często ćwiczenia z wykorzystaniem sprzętu – piłek, taśm, małych ciężarków czy drabinek.

Ważnym aspektem jest także edukacja pacjenta oraz jego opiekunów – tak, aby zrozumieli, jak wspierać prawidłowy rozwój ruchowy na co dzień.

Regularność oraz systematyczność są kluczowe dla osiągnięcia trwałych efektów terapii. Należy również pamiętać, że im wcześniej rozpoczniemy działanie, tym większa szansa na skuteczną korektę i uniknięcie poważniejszych powikłań w przyszłości.

 

Autor: mgr fizjoterapii Marta Bonat
Bibliografia:
1. Kolar, P., Kobesova, A., & Frank, C. (2013). Dynamic neuromuscular stabilization & sports rehabilitation. International Journal of Sports Physical Therapy, 8(1), 62–73. Dostępne w Europe PMC: https://europepmc.org/article/PMC/PMC3578435
2. Kolar, P., & Kobesova, A. (2014). Developmental kinesiology: three levels of motor control in the assessment and treatment of the motor system. Journal of Bodywork and Movement Therapies, 18(1), 11–23. DOI: 10.1016/j.jbmt.2013.04.002
3. Nowotny, J., & Saulicz, E. (1998). Niektóre zaburzenia statyki ciała i ich korekcja. Wydawnictwo AWF Katowice. ISBN: 83-87478-08-3. Dostępne w Medbook: https://medbook.com.pl/pl/rehabilitacja-i-fizjoterapia/21101-niektore-zaburzenia-statyki-ciala-i-ich-korekcja-janusz-nowotny-edward-saulicz 8247.html
4. Kasperczyk, T. (1994). Wady postawy ciała. Diagnostyka i leczenie. Wydawnictwo Kasper, Kraków. ISBN: 83-86035-02-4