Zakażenie wirusem RSV – czy jesteś w grupie ryzyka ?

Okres jesienno- zimowy to nie jest łatwy czas dla naszego układu oddechowego i odporności. Zostają wystawione na próbę, z potrójną siłą rażenia za sprawą trzech powszechnie w tym okresie atakujących wirusów czyli wirusa grypy, SARS- Cov-2 i tytułowego RSV.

RSV (Respiratory Syncytial Virus, czyli syncytialny wirus oddechowy) to bardzo powszechny wirus wywołujący infekcje dróg oddechowych.  Cechuje się sezonowością, jego wzmożona aktywność przypada na okres od września do kwietnia, gdy warunki sprzyjają rozprzestrzenianiu się wirusa. Zwykle daje objawy podobne do przeziębienia, ale u niektórych osób może prowadzić do ciężkiego zapalenia oskrzelików lub płuc.

Choć objawy RSV i grypy mogą być podobne i można je pomylić, przebieg zakażenia wirusem RSV jest poważniejszy, częściej prowadzi do powikłań.  Za rozwój grypy odpowiadają wirusy grypy, zaś za RSV syncytialny wirus oddechowy. W obu tych zakażeniach patogeny mogą zaatakować osoby w różnym wieku, ale najbardziej groźne są dla małych dzieci, jak i osób starszych.  W przypadku RSV u dzieci infekcja może przybrać cięższą postać, prowadząc do duszności, zasinienia ust, charakterystycznych ruchów  klatki piersiowej prowadząc niejednokrotnie do hospitalizacji. U dorosłych objawy przypominają przeziębienie: bóle mięśni, zmęczenie, wyczerpanie, kaszel, dreszcze.

Zakażenie RSV można też pomylić z koronawirusem, bo niektóre objawy są podobne jak: duszności, suchy kaszel, podwyższona temperatura; chociaż w tym drugim zakażeniu pojawiają się też objawy niespecyficzne. Dlatego ważne jest dokładne zidentyfikowanie patogenu, np. dzięki testom antygenowym combo.

RSV charakteryzuje się dużą zakaźnością, jedna osoba może zarazić średnio trzy osoby ze swojego otoczenia. Okres zakażenia rozpoczyna się na jeden lub dwa dni przed wystąpieniem objawów i trwa średnio około 7 dni. Kiedy osoba zakażona kicha wirus przenosi się drogą kropelkową i może wnikać do organizmu drugiego człowieka przez oczy, nos, usta. RSV utrzymuje się nawet przez kilka godzin na  przedmiotach, może przenosić się na twarz i śluzówki poprzez nieumyte dłonie.

Co wiemy o RSV?

  • Jest jednym z najczęstszych wirusów układu oddechowego, szczególnie w sezonie jesienno-zimowym
  • Zakażenie szerzy się drogą kropelkową i przez kontakt ze skażonymi powierzchniami
  • Większość dzieci przechodzi RSV przed 2. rokiem życia
  • Odporność po przechorowaniu jest niepełna — możliwe są powtórne infekcje
  • Zakażenie wirusem RSV u dorosłych najczęściej nie wywołuje poważnych objawów i może przypominać przeziębienie. U większości z nich występują typowe symptomy związane z problemami górnych dróg oddechowych, podobne do grypy lub COVID-19.

  • Typowe objawy u dorosłych:

    • katar, kaszel, obrzęk błony śluzowej nosa,
    • sporadycznie występuje ból gardła
    • podwyższona temperatura ciała, u większości osób nie przekracza 38 stopni C
    • bóle głowy, uczucie zmęczenia, osłabienia.
  • Pierwsze objawy zakażenia wirusem u dzieci:
    • katar, kaszel, kichanie
    • niewielka gorączka
    • rozdrażnienie, zmniejszona aktywność
    • problemy z oddychaniem
    • niechęć do jedzenia.
  • Większość dzieci z zakażeniem RSV wraca do zdrowia w ciągu 1-2 tygodni. U zdrowych powyżej drugiego roku życia zakażenie zwykle ma łagodny przebieg, u niemowląt często dochodzi do cięższego przebiegu prowadząc do zapalenia oskrzeli lub płuc co wymaga hospitalizacji.

 RSV- dla kogo groźny?

Choć u większości ludzi przebiega łagodnie, przypominając zwykłe przeziębienie, istnieje grupa osób, dla których infekcja może stanowić poważne zagrożenie; może być niebezpieczny dla:

1. Niemowląt, zwłaszcza poniżej 6. miesiąca życia

  • Najwyższe ryzyko ciężkiego zapalenia oskrzelików lub zapalenia płuc
  • Niewykształcony układ odpornościowy
  • Małe drogi oddechowe łatwo ulegają obturacji

2. Wcześniaków

  • Niewykształcone płuca oraz częstsze choroby towarzyszące
  • Zdecydowanie zwiększone ryzyko hospitalizacji

3. Małych dzieci z chorobami przewlekłymi

  • wady serca
  • dysplazja oskrzelowo-płucna
  • choroby neurologiczne lub mięśniowe wpływające na oddychanie

4. Osób starszych (60+), zwłaszcza z chorobami przewlekłymi

  • choroby płuc (POChP, astma)
  • choroby sercowo-naczyniowe
  • osłabiony układ odpornościowy

5. Osób z immunosupresją

  • po przeszczepach
  • w trakcie chemioterapii
  • przy zaawansowanych chorobach przewlekłych.

Przed zakażeniem można się chronić poprzez

  • ograniczanie kontaktu z chorymi w sezonie infekcyjnym
  • częste mycie, dezynfekowanie rąk
  • wietrzenie pomieszczeń zmniejsza ryzyko zakażenia
  • unikanie kontaktu z zainfekowanymi przedmiotami np. sztućce czy ręczniki
  • unikanie całowania małych dzieci w twarz, jeśli mamy objawy infekcji
  • jeżeli jesteś w grupie ryzyka ciężkiego przebiegu infekcji lub w trakcie leczenia -używanie masek na twarz, zachowywanie dystansu
  • dla niemowląt i seniorów dostępne są obecnie szczepienia lub przeciwciała ochronne (zależnie od kraju i wytycznych lekarzy)

Objawy alarmowe RSV – kiedy pilnie do lekarza lub na SOR?

U niemowląt i małych dzieci

  • trudności z oddychaniem (szybki oddech, „zaciąganie” między żebrami, poruszanie skrzydełkami nosa, świszczący oddech)
  • sinienie ust, skóry lub paznokci, które świadczą o bardzo niskim poziomie tlenu we krwi
  • bardzo słabe jedzenie lub odmowa jedzenia
  • znaczna senność, trudność w wybudzaniu
  • apatia lub niepokój, nieustanny płacz
  • bezdechy (przerwy w oddychaniu)
  • odwodnienie (mało mokrych pieluch).

U dorosłych

  • uczucie duszności, problemy z oddychaniem
  • bardzo wysoka gorączka, która nie spada
  • ból lub ucisk w klatce piersiowej
  • ból głowy, wynikający np. z zatkania zatok
  • objawy odwodnienia
  • znaczne osłabienie lub zaburzenia świadomości.

Zakażenia wirusem – powikłania

Oprócz typowych objawów infekcji, wirus może pogorszyć stan zdrowia. Infekcja może zaostrzyć przebieg chorób przewlekłych, może przyjąć postać ciężkiej zagrażającej życiu choroby układu oddechowego prowadząc do hospitalizacji.

Ryzyko ciężkiej postaci zakażenia  jest szczególnie wysokie u niemowląt oraz u osób z osłabioną odpornością, u osób starszych a także chorujących na np. astmę, POCH, cukrzycę, u których pojawiają się powikłania kardiologiczne. Może dojść do nasilenia objawów niewydolności serca, wystąpienia zaburzeń rytmu serca lub incydentów wieńcowych. W najcięższych przypadkach przebiegu zakażenia wirusem RSV może dojść do zgonu.

 

Leczenie infekcji RSV

Leczenie zakażenia wirusem RSV ma charakter objawowy.

Przy infekcji wirusem zaleca się podawanie leków przeciwgorączkowych, przeciwwirusowych, leków poprawiających drożność nosa oraz nawadnianie organizmu. Pomocne mogą okazać się też domowe inhalacje środkami o działaniu przeciwwirusowym.

Jeżeli dojdzie do wystąpienia zapalenia oskrzelików i zapalenia płuc leczenie może odbywać się w  szpitalu i jego celem będzie zapobieżenie wystąpienia powikłań. Są one szczególnie niebezpieczne dla wcześniaków, które nie mają jeszcze odpowiednio wykształconej odporności.

 

Szczepienie p/RSV – dlaczego warto

Szczepienie przeciw RSV to przede wszystkim sposób na zmniejszenie ryzyka ciężkiego przebiegu infekcji, która dla większości osób jest tylko przeziębieniem, ale dla niemowląt, wcześniaków, seniorów czy osób z chorobami przewlekłymi może być naprawdę groźna.

Szczepienie zalecane jest osobom po 60 roku życia, a przede wszystkim tym, z grup ryzyka :ze współistniejącymi schorzeniami kardiologicznymi, schorzeniami płuc jak: astma, POCH; osobom z obniżoną odpornością, po przeszczepach, cukrzycą.

Dzięki szczepieniu lub podaniu ochronnych przeciwciał infekcja, jeśli nawet wystąpi, zwykle przebiega znacznie łagodniej i znacznie rzadziej kończy się hospitalizacją.

Szczepienie to sposób na ochronę najmłodszych dzieci w okresie, kiedy ich układ oddechowy i odporność są jeszcze niedojrzałe, a ryzyko duszności czy zapalenia oskrzelików jest największe.

Dodatkowo szczepienia pomagają ograniczyć rozprzestrzenianie się wirusa w rodzinie, co jest szczególnie ważne, gdy w domu są osoby bardziej narażone na powikłania.

Szczepienia chronią też przed długoterminowymi konsekwencjami ciężkiego RSV, takimi jak nawracające problemy z oddychaniem. Ostatecznie daje to mniej stresu, mniej nagłych wizyt lekarskich i więcej pewności, że sezon infekcyjny minie spokojniej