Andropauza, jak i jej objawy, w powszechnym odbiorze traktowane są przez panów jako temat wstydliwy, gdyż jest równoznaczna z oznaką utraty męskości, przyznania się do słabości, do przechodzenia w jesień życia, która w ich odczuciu wyklucza z życia, odstawia na boczny tor, obniża poczucie wartości.
Andropauza określana jest zamiennie jako męskie klimakterium. Nazwa ta została zapożyczona z określenia kobiecego klimakterium- (połączenie słów androgeny- męskie hormony płciowe i menopauza), ale mechanizmy starzenia się oraz ich efekty dla kobiety, jak i dla mężczyzny nie są jednakowe.
Podstawowa różnica między nimi polega na tym, że andropauza nie dotyka wszystkich mężczyzn. U kobiet menopauza dotyka wszystkie panie i cechuje się gwałtownym spadkiem produkcji hormonów płciowych. Daje to charakterystyczne objawy, które występują też u mężczyzn, ale u nich spadek stężenia hormonów następuje liniowo i stopniowo, objawy są łagodniejsze. Stężenie hormonów spada u mężczyzn z wiekiem o 1%.
Andropauza nie przebiega jak menopauza, gdyż u mężczyzn nie dochodzi, tak jak ma to miejsce u kobiet, do całkowitego zatrzymania funkcji hormonalnych i reprodukcyjnych. U mężczyzn ulegają upośledzeniu czynności jąder, czyli następuje stopniowy spadek, a nie zatrzymanie poziomu męskich hormonów płciowych, a głównie testosteronu.
Testosteron to kluczowy hormon w życiu każdego mężczyzny odpowiadający m.in. za rozwój męskich cech płciowych, popęd seksualny, gęstość kości, mięśnie, ogólne samopoczucie psychiczne. Jego niedobór prowadzi do wystąpienia objawów charakterystycznych dla męskiego klimakterium.
Pierwsze objawy występują po 50 roku życia i trwają do końca życia. Ich wystąpienie to proces osobniczy, indywidualny, mogą się one pojawić z mniejszym lub większym nasileniem u mężczyzn.
Fizyczne objawy andropauzy:
- osłabienie fizyczne, zmęczenie, zmniejszenie siły fizycznej powiązane ze spadkiem masy mięśniowej
- przybieranie na wadze, zwiększenie tkanki tłuszczowej w okolicach brzucha
- obniżenie libido, problemy z erekcją
- obniżenie aktywności seksualnej
- problemy z oddawaniem moczu, nietrzymanie moczu
- zaburzenia snu, problemy z zaśnięciem, wybudzanie nocne
- bóle kostno-stawowe, bóle mięśni
- redukcja gęstości kości
- bóle, zawroty głowy
- uderzenia gorąca, potliwość.
Psychiczne objawy:
- niepokój, lęk, zniechęcenie, poczucie bezsensu
- niska samoocena, obniżenie poczucia własnej wartości, która jest następstwem obniżenia sprawności fizycznej i umysłowej
- rozkojarzenie, trudności w zapamiętywaniu, pogorszenie zdolności do koncentracji
- większa drażliwość, napięcie wewnętrzne.
Przyczyn andropauzy upatruje się w starzeniu się organizmu i towarzyszącym temu procesowi następstwom. Zmiany hormonalne z tym związane, czyli obniżenie poziomu testosteronu, dihydrotestosteronu DHEA, estradiolu, melatoniny, hormonu wzrostu powodują zmiany w funkcjonowaniu organizmu i jego poszczególnych narządów oraz innych hormonów anabolicznych.
Andropauza podobnie jak menopauza u kobiet nie jest chorobą, ale naturalnym fizjologicznym procesem nieodwołalnie związanym ze starzeniem się organizmu. Nie można jej wyleczyć, ale skutecznie złagodzić objawy i poprawić jakość życia.
Istnieje możliwość farmakologicznego wyrównania niedoborów hormonalnych pod nadzorem specjalisty, który pomoże ustalić bilans korzyści i strat odnośnie ubocznych skutków wdrożonej terapii.
Terapia zastępcza testosteronem jest powszechnie stosowaną metodą przywrócenia utraconego poziomu hormonów do właściwego poziomu. Podaje się także gonadotropinę kosmówkową.
Testosteron przypisany jest przez lekarza, gdy objawy andropauzy w sposób uciążliwy utrudniają codzienne funkcjonowanie.
Stosuje się go w postaci iniekcji domięśniowych, tabletek, plastrów, przezskórnie w formie żelu.
Przeciwwskazaniem do stosowania terapii testosteronem są: rak lub gruczolak gruczołu krokowego, większa wartość hematokrytu w morfologii krwi, ciężkie choroby przewlekłe, nadwrażliwość na składniki produktu.
Andropauza wymaga podejścia wieloaspektowego, powinna być postrzegana jako zespół problemów, w rozwiązywaniu których należy skorzystać z pomocy różnych specjalistów jak: urolog, kardiolog, psychiatra, jak również dokonać modyfikacji stylu życia.
Naturalne metody łagodzenia objawów męskiego przekwitania:
- odpowiednia dieta bogata w zdrowe tłuszcze, kwasy omega 3, warzywa, produkty wysokobiałkowe
- regularna aktywność fizyczna, która pomoże utrzymać prawidłową wagę i poziom masy mięśniowej
- unikanie, a najkorzystniej rezygnacja z alkoholu, nikotyny
- odpowiednia ilość i higiena snu
- ograniczenie stresu
- wprowadzenie do diety pokarmów sprzyjających wytwarzaniu testosteronu, bogatych w cynk, wit. D3.
Zespól niedoboru androgenów u mężczyzn wchodzących w jesień życia prowadzi do spadku nastroju, obniżenia samooceny, satysfakcji z życia rodząc odczucia niezgody na zaistniały stan rzeczy. Może to prowadzić do pojawienia się objawów depresyjnych, lękowych, braku adaptacji oraz akceptacji objawów andropauzalnych prowadzących do wykluczenia się z aktywnego życia społecznego.
Wzorzec społeczny sprawia, że od mężczyzn oczekuje się siły, sprawności. Obowiązujące normy i role społeczne nie dają mu przyzwolenia na okazanie słabości. Poza tym porównywanie się mężczyzn do siebie z lat młodości ujawnia różnice, które ciężko zaakceptować. Im mężczyzna starszy, tym większe predyspozycje do zachwiania psychicznego i pogorszenia jakości życia.
Okres andropauzalny predysponuje do chorób przewlekłych, które wymuszają wdrożenie leków mogących mieć wpływ na obniżenie libido, co dodatkowo napędza spadek samopoczucia. Do chorób tych należą m.in. nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, choroby układu sercowo-naczyniowego, przerost gruczołu krokowego.
Konsultacje ze specjalistą, terapia psychologiczna mogą pomóc w odbudowie poczucia użyteczności, akceptacji tego co nieuniknione, zmian w organizmie wynikających z wieku.
