Cukrzyca typu 2 to poważny problem zdrowotny o globalnym zasięgu. Dotyka nie tylko Polaków, ale i ludzi na całym świecie.
Zachorowalność na tę chorobę wciąż rośnie, co jest związane z postępem cywilizacyjnym, nieodpowiednią dietą oraz niewystarczającą aktywnością fizyczną.
Cukrzyca typu 2 wprowadza wiele zmian w organizmie, wpływając na funkcjonowanie całego układu, co z kolei prowadzi do licznych powikłań i obniża jakość życia.
Ograniczenie skutków tej choroby jest możliwe dzięki indywidualnie dobranemu leczeniu oraz odpowiedniej kontroli poziomu glukozy we krwi.
Choroba ta jest poważnym problemem zdrowotnym, społecznym i ekonomicznym, który dotyka nas w liczbach i realnym życiu.
Zdecydowana większość osób dotkniętych tym schorzeniem, bo aż 80-90%, zmaga się z insulinoniezależnym typem 2.
W Polsce na cukrzycę cierpi co najmniej 3 miliony ludzi, przy czym według badania NATPOL, aż 20% z nich nie jest świadoma swojej choroby.
Ze względu na swoją powszechność, cukrzycę uznaje się za chorobę społeczną oraz cywilizacyjną.
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) prognozuje, że do 2035 roku liczba zachorowań będzie dalej rosła.
Szacunki wskazują, że w nadchodzącej dekadzie liczba osób z cukrzycą osiągnie około 591,9 miliona. Co więcej, WHO przewiduje, że cukrzyca stanie się jednym z siedmiu najczęstszych powodów zgonów.
Niepokojące jest też to, że coraz częściej zaburzenia gospodarki węglowodanowej, w tym cukrzyca, diagnozowane są u młodszych osób.
Współczesne podejście do leczenia cukrzycy kładzie szczególny nacisk na edukację pacjenta, ponieważ to on odgrywa kluczową rolę w zarządzaniu swoją chorobą.
Cukrzyca to schorzenie charakteryzujące się niewystarczającą produkcją insuliny przez trzustkę lub nieprawidłowym funkcjonowaniem tego hormonu.
W wyniku tego, „niespalona” glukoza gromadzi się w krwiobiegu, a jej poziom zwiększa się z każdym posiłkiem.
Etiopatogeneza cukrzycy typu 2 obejmuje dwa główne mechanizmy: zaburzenia w wydzielaniu insuliny przez komórki β wysp trzustkowych oraz insulinooporność, która polega na obniżeniu wrażliwości komórek na insulinę. W miarę postępu choroby dochodzi także do wtórnego zmniejszenia wydzielania insuliny, co jest wynikiem uszkodzenia komórek trzustki odpowiedzialnych za produkcję tego hormonu.
Zaburzenia te prowadzą do upośledzenia metabolizmu glukozy przez tkanki, co objawia się insulinoopornością oraz wzrostem stężenia glukozy we krwi. W tym typie cukrzycy występuje raczej względny, niż całkowity niedobór insuliny, dlatego dawniej nazywano go cukrzycą insulinoniezależną. Insulinooporność dotyczy głównie wątroby oraz mięśni szkieletowych i zazwyczaj jest wynikiem otyłości lub nadwagi, zwłaszcza w przypadku nagromadzenia tkanki tłuszczowej w okolicach trzewny.
Cukrzyca to schorzenie, które występuje, gdy trzustka nie jest w stanie wytwarzać wystarczającej ilości insuliny lub gdy insulina nie działa prawidłowo.
W efekcie „niespalona” glukoza gromadzi się we krwi, a jej poziom stale rośnie z każdym posiłkiem.
Typ 2 cukrzycy to stan, w którym organizm ma trudności z utrzymaniem prawidłowego poziomu cukru we krwi. Choć potrafi wytwarzać insulinę, nie jest w stanie jej efektywnie wykorzystać. To zjawisko nazywamy insulinoopornością. Cukrzyca typu 2 najczęściej dotyka osóby po 40. roku życia, a aż 90% pacjentów z cukrzycą zmaga się z tym konkretnym rodzajem choroby.
Insulinooporność oznacza zwiększoną oporność tkanek, takich jak mięśnie czy wątroba, na działanie insuliny. W rezultacie poziom insuliny we krwi wzrasta.
Warto zaznaczyć, że insulinooporność może występować przez wiele lat, zanim pojawią się objawy hiperglikemii, a przez długi czas utrzymuje się na podobnym poziomie. Problem nasila się, gdy wydzielanie insuliny staje się niewystarczające, aby pokonać oporność tkanek. Często towarzyszy temu nadciśnienie oraz zaburzenia lipidowe, co objawia się podwyższonym poziomem triglicerydów i cholesterolu frakcji LDL.
Pierwsze objawy cukrzycy typu 2 zazwyczaj występują u osób w wieku 30-40 lat.
Do czynników, które mogą przyspieszyć rozwój tej choroby, należą otyłość, ciąża, schorzenia wątroby oraz zwiększone stężenie hormonów działających antagonistycznie w stosunku do insuliny.
Nie zwlekaj, przyjdź wykonaj podstawowe badania w naszej przychodni
Podstawowym wskazaniem do oznaczeń stężenia glukozy są: profilaktyka, rozpoznanie i monitorowanie leczenia cukrzycy. Badanie wykonuje się w celu rozpoznania nieprawidłowej glikemii (poziom glukozy we krwi) na czczo lub nieprawidłowej tolerancji glukozy. Przynajmniej raz w roku, badanie powinno być wykonywane u osób z grup podwyższonego ryzyka rozwoju cukrzycy.
Badanie wykonywane jest na czczo. Zaleca się, aby ostatni posiłek poprzedniego dnia był spożyty nie później niż o godz.18.00. Krew do badania należy pobierać najlepiej w godz. 8.00-10.00.
Autor pielęgniarka środowiskowa POZ Magdalena Tartas
Bibligrafia
1. Światowy Dzień walki z cukrzycą. Powiatowa Stacja Sanitarno – epidemiologiczna, dostęp 11.12.2023. https://www.gov.pl/web/psse-siedlce/swiatowy-dzien-walki-z-cukrzyca-2021
2. NFZ o zdrowiu. Cukrzyca. Narodowy Fundusz Zdrowia Warszawa 2019
3. Domańska M., Ocena dostępu do nowoczesnej farmakoterapii (inhibitory SGLT-2, analogi GLP-1) w cukrzycy typu 2 w świetle rekomendacji klinicznych – analiza blisko 2 lata po refundacji. Instytut LB Medical, Warszawa 2021, s.5
4. Mirska I., Kreft P., Skalski D., i in., Aktywność fizyczna wśród dorosłych Polaków chorujących na cukrzycę typu 2. Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu im. Jędrzeja Śniadeckiego, Gdańsk,15/2023, 148- 153.
5. Cukrzyca i Ty. Krótki przewodnik. Szkoła cukrzycy, Novo Nordisk,
6. Wojtyna E., Poznawcze, afektywne i społeczne uwarunkowania stosowania się do zaleceń lekarskich przez chorych na cukrzycę typu 2. Wydział Pedagogiki i Psychologii, Uniwersytet Śląski, Katowice 2011, dostęp 11.12.2023.
file:///C:/Users/admin/Downloads/Wojtyna_Poznawcze_afektywne_i_spoleczne.pdf
7. Majkowska L. Definicja i klasyfikacja cukrzycy (w:) Podstawy diabetologii dla studentów medycyny i lekarzy praktyków. Wydawnictwo Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego, Szczecin 2016,
